“Qanun” nəşriyyatında Salam Qədirzadənin “46 bənövşə”, Frans Teodor Çokorun “Axınla birgə” və Frans Kafkanın “Vəsiyyət” əsərləri çap olunub.

Sovet dövründə minlərlə oxucunun qəlbinə yol tapan tanınmış yazıçı Salam Qədirzadənin “46 bənövşə” əsəri dövrünün ən çox oxunan və populyarlıq qazanan əsərlərindəndir.

Günlərin bir günü Mənzərə adlı bir xanım yazıçının çalışdığı redaksiyaya gəlir və yazıçıya əkiz bacısı, yazıçı olmaq arzusu ilə gündəliklər yazan Könülün iki dəftərini gətirir və bu dəftərlərə baxmasını, fikir bildirməsini xahiş edir.

Böyük fransız yazıçısı və filosofu Alber Kamünün “...Var olmaq, yaşamaq, ölümә doğru getmәk demәkdir. Ölüm maһnının son sözüdür. Biz, necə deyәrlәr, ölüm cәzasına mәһkum olunmuş, ancaq һökmü nә vaxt vә һarada yerinә yetirilәcәyini bilmәyәn, yoldaşlarının isә hәr gün edam edildiyini görәn kimsәsiz insanlarıq” epiqrafı ilə başlayan gündəliklər olduqca maraqlı dildə qələmə alınıb. Sovet gəncliyini, o illərin sevgi və iztirablarını, gəncliyin əyləncə və məşğuliyyətlərini anlamaq üçün bu əsər olduqca maraqlıdır. Təsvir olunan hadisələr, mövzunun əlvanlığı, gənclərin duyğu və düşüncələri o qədər səmimi, şirin və təsirli dillə qələmə alınıb ki, kitabdan ayrıla bilməyəcəksiniz.

Klassik dram ənənəsinə uyğunluq baxımından Çokor yaradıcılığında yeganə istisna təşkil edən «Axınla birgə» pyesi – Aristotel nəzəriyyəsinin prinsiplərinə uyğun tərzdə – eyni məkanda bir sutka ərzində baş verən konkret hadisədən bəhs edir.

Müəllif öz yaradıcılığı üçün də yeni olan bu unikal əsəri – XX əsrin görkəmli simalarından birinin – Alfred Kubinin xatirəsinə ithaf etməklə, əsərin bilavasitə dahi Kubin sənətinin təsirindən yarandığına işarə etmişdir. Bütün yaradıcılığından Rilkenin «Biz gülürük, ölümsə bizim içimizdə gülür» motivinin qırmızı xətt kimi keçdiyi Kubin sənətini isə öz dərin pessimizminə – «əlçatmaz bədbinlik səviyyəsinə» görə yalnız Kafka yaradıcılığı ilə müqayisə etmək mümkündür.

Dünya dramaturgiya tarixində yeni səhifə açmış Frans Teodor Çokor, Avstriya ədəbiyyatının Rayner Maria Rilke, Frans Kafka kimi ədəbi nəhəngləri ilə bir sırada duran qüdrətli sənətkardır.

Avstriya yazıçısı Frans Kafkanın bu kitabına məşhur «Hökm» və «Çevrilmə» novellaları, pritçalarından nümunələr, «Gündəliklər»indən və çex jurnalisti Qustav Yanouxla söhbətlərindən parçalar daxil edilmişdir.

“Hökm” novellası şəxsi faciədən, müəllifin məruz qaldığı çıxılmaz durumdan bəhs edir: Ata ilə düşmənçilik, Oğulun nişanlanması və bununla bağlı ümidlər (təsadüfi deyil ki, Kafka bu əsəri nişanlısı Felitsa Bauerə ithaf edib), zorakı sonluq. Bu cür sonluq Kafkanın şüurunda öz işartısını daim göstərib. Xəstə ata Georqa ölüm hökmü kəsir, o da tərəddüd etmədən özünü çaya atır. Oğul o səbəbdən cəzaya məhkum edilir ki, o evlənmək, bununla da nəslin başçısını patriarx hüququndan məhrum etmək fikrinə düşüb. Ancaq çıxarılan hökmün gözlənilməz motivi də var: Ata – Peterburqda qərar tutan, həyatda və işgüzar mühitdə bəxti gətirməyən Dostun tərəfini saxlayır. Burada Dost – Kafkanın mənəvi dünyasını, Georq isə Kafkanın simasında atasının görmək istədiyi «şəhərli oğul» obrazını təcəssüm etdirir.

«Çevrilmə» novellası da metafora baxımından zəngin və çoxmənalı əsərdir: burda az qala, hər cümləni yüz yerə yozub yüz nəticə çıxarmaq mümkündür. Ancaq bir məsələ tam şübhəsizdir: itaətkar oğulu – üzüyola qulluqçunu əcaib həşərata çevirib onu doğma ailə mühitinə atmaqla Kafka biganəliyin, fərdin faciəvi və sonsuz tənhalığının gerçək surətini yaratmışdır.

• Üzeyir Hacıbəyovla qohum olan, Dövlət Filarmoniyasına adı verilən bəstəkar
• Müşviq Abbasova ağır itki
• Cahandar ağa və Mələk kim idilər? - "Dəli Kür" filmindəki ciddi nöqsanlara İsmayıl Şıxlının sərt iradı