Texnologiya o qədər sürətlə inkişaf edir ki, növbənöv texniki avadanlıqlar gözümüzün qarşısında tarixə çevrilir. Məsələn, bir zamanlar maşınlarda, evlərdə sevə-sevə istifadə etdiyimiz audio kasetləri indi tapmaq qeyri-mümkündür.

Kulis.az tarixivin arxivinə çevrilən bu cür texniki avadanlıqların bəzilərini təqdim edir.


Audio-video kasetlər – 1970-cı illərdən 90-cı illərin sonun qədər istifadə edilib. Fransızca “cassete” sözü balaca qutu mənasını verir. Audio kasetlərdən təkcə musiqiyə qulaq asmaq üçün deyil, həm də səs yamaq üçün də istifadə edilirdi. Əvvəlcə qramafonlarla, sonra isə kompakt disklərlə (CD) rəqabət aparıb. Sonuncudan sağ çıxmayıb. 2008-ci ildə bir studiya audio kaset üçün dəfnetmə mərasimi keçirib.

Disket – kompüterdə informasiyaları daşımaq üçün istifadə edilirdi. İngiliscə “floppy disc” də deyilir. Disket 1960-cı illərin sonunda icad edilib. Ancaq satışa 70-ci illərin əvvəlində İBM şirkəti tərəfindən çıxarılıb. İlk disketlər 180 kb-dan başlayıb, 1.4 MB-yə qədər artırılıb. Texnikanın inkişafı – USB drayverlərin çıxması – disketi tarixə çevirdi. Onların həm yaddaşı az idi, həm də həcm böyük idi. Üstəgəl informasiyanı saxlamaq üçün təhlükəsiz vasitə deyildi. Çox vaxt disketlər elə durduğu yerdə xarab olurdu. Bəzən dükandan təzə alınan disket xarab çıxırdı. İndi də bəzi yaşlı insanlar disketdən mətn faylları daşımaq üçün istifadə edirlər.

Audio-video maqnitafonlar – bu cihazın tarixi XIX əsrin axırlarına gedib çıxır. Audio maqnitofonlar sovet dövründə Azərbaycanda da çox məşhur idi. Cavan oğlanlar maqnitofonları çiyinlərinə vurub küçələrdə gəzirdilər. Video maqnitofonlar da hələ bəzi yerlərdə istifadə olunur. MP3, DVD playerlərin meydana gəlməsi maqnitofonları kasetlərlə birgə məzara gömüb. İndi kiminsə evində maqnitofon keçmişdən bir xatirə olaraq qala bilər. Özü də 15 il qabaq video maqnitofon hər adamın evində olmurdu. Çünki qiyməti çox ucuz deyildi. DVD pleyerlər isə çox ucuzdur.

Fotolent və köhnə fotoaparatlar – “Kodak”, “Konika” lentlərini, yəqin ki, unutmamısınız. 7-8 il bundan əvvələ kimi şəkil çəkmək üçün bu lentlərdən istifadə edirdik. Ancaq indi şəhərin mağazalarından bu lentləri tapmaq qeyri-mümkündür. Artıq çox ucuz qiymətə rəqəmsal fotoaparatlar almaq mümkündür. Əvvəl bir lentə maksimum 36 foto çəkmək olurdusa, indi yaddaş kartına yüzlərlə şəkil çəkmək, sonra onları silmək mümkündür.

Motorol-a – köhnə mobil telefonlar – yaşlı adamlar mobil telefona hələ də “Motorala” deyir. Bu ölkəmizə gələn mobil telefonların “Motorola” markası olması ilə bağlıdır. Rəngsiz, balaca ekranlı, antenalı (bəziləri bu antena ilə qulağını da təmizləyirdi) telefonlar da artıq məzarlıqdadır. İlk fotokameralı telefonlar çıxanda bizə qəribə gəlirdi. İndi isə telefonu az qala fotoaparat əvəzinə istifadə edirik.


Elmin HƏSƏNLİ

• 1940 və ya “Borc” - Daşqın Məmmədovun hekayəsi
• Adil Kərimli Məhəmməd Mehdi İsmaili ilə görüşdü
• Qarışqanın ruzisi - Həmid Piriyevin yeni hekayəsi